Mózg autystyczny – czym się różni od neurotypowego?

Czy mózg autystyczny różni się w jakiś sposób od mózgu neurotypowego? Jeśli są różnice, to z czym związane i w jaki sposób można je dostrzec?

Jak udowodnili naukowcy, mózg autystyczny nie jest taki sam jak mózg neurotypowy czy mózg osób z innymi zaburzeniami. Po narodzinach obwód głowy dzieci autystycznych nie różni się od innych dzieci. Sporadycznie zdarza się, że jest nieco mniejszy. Jednak w okolicy 12 miesiąca życia obwód głowy zaczyna szybko rosnąć, co związane jest ze wzrostem mózgu. Choć mózg każdego dziecka w tym okresie zaczyna szybko rosnąć, to jednak w przypadku dzieci z autyzmem następują pierwsze zmiany. Wtedy też można dostrzec pierwsze objawy autyzmu.

Mózg autystyczny. Różnice

Stwierdzono, że u osób autystycznych występują powiększone: półkule mózgu, móżdżek i jądra ogoniaste. Wśród dzieci w spektrum autyzmu w okresie od 1.5 roku do 4 lat następuje zwiększenie objętości mózgu od 5 do 10%. Po tym szybszym wzroście dochodzi z kolei do jego zahamowania. Nierzadko w późniejszym okresie oraz w czasie dorastania wielkość mózgu dochodzi do wymiarów w granicy normy. Zwykle następuję tutaj rozrost przede wszystkim istoty białej oraz móżdżku. Jednak stopień powiększenia tych struktur nie ma związku z rodzajem autyzmu czy poziomem inteligencji. Co więcej prof. Schumann i współpracownicy wykazali, że u chłopców zdrowych wraz z wiekiem objętość jądra migdałowatego była nawet o 40% większa niż w przypadku chłopców autystycznych w tym samym wieku. Zauważono również korelację pomiędzy wielkością jądra migdałowatego, a nasileniem problemów komunikacyjno-społecznych.

Czym jeszcze różni się mózg autystyczny?

Okazuje się także, że występuje różnica w gęstości istoty białej mózgu. W ciele modzelowatym osób cierpiących na autyzm gęstość istoty białej była mniejsza w obrębie płata, kolana i dzioba. Zmiany te mogą być przyczyną zaburzonej łączności pomiędzy półkulami mózgu. To zaś może wpływać na zaburzenia zachowania i mowy. Z kolei wielkość jąder ogoniastych w przypadku mózgu autystycznego jest większa niż wskazują normy. Powiększenie prawego jądra ogoniastego w mózgu oraz skorupy wiązane jest ze wzrostem nasilenia zachowań stereotypowych. Dodatkowo, kora mózgu autystycznego ma większą grubość i większość gęstość neuronów. Układ warstw jest nieregularny, a granica pomiędzy istotą szarą i biała jest prawie niewidoczna. Zdarza się także, że w istocie białej osób z autyzmem zauważano ogniska istoty szarej, a także zwiększoną ilość neuronów. W móżdżku osób dotkniętych autyzmem zaobserwowano mniejszą ilość komórek Purkiniego. Zaś komórki hipokampu i jądra migdałowatego są nie tylko mniejsze, ale i gęściej upakowane neuronami. Jednocześnie, ich drzewa dendrytyczne są słabiej rozgałęzione.

Wyjątkowa budowa mózgu, a dziedziczenie

Wszystkie te różnice w budowie mózgu zachodzą jeszcze w okresie embrionalnym. Naukowcy uważają, że spowodowane są przede wszystkim spadkiem stężenia w móżdżku i korze mózgu białek. W efekcie dochodzi do pewnych nieprawidłowości, w wyniku których rozwija się mózg autystyczny. Badania wykazują również, że w przypadku dzieci w spektrum autyzmu ryzyko tego zaburzenia u ich rodzeństwa wynosi od 2% do 5%. Zaś zgodność w przypadku bliźniąt jednojajowych wynosi aż 60% (u dwujajowych 0%). Naukowcy wskazują iż zarówno u rodziców i/lub bliskich krewnych dzieci autystycznych można stwierdzić występowanie cech z szerokiego spektrum autyzmu.

Autyzm wtórny

Szacuje się, że 10% wszystkich przypadków autyzmu to właśnie autyzm wtórny. Ponadto, naukowcy dostrzegli kilka mutacji w genach u osób, u których występuje autyzm. U rodzin, gdzie więcej niż jedno dziecko cierpi na to zaburzenie, cechy autystyczne można zaobserwować u obojga rodziców. Badania nad dziedziczeniem autyzmu, jak i mutacjami genowymi nieustannie trwają. Choć wszystkie doniesienia są niezwykle ciekawe, to wciąż nie wiele wiemy. Wydaje się, że zaburzenie to jest tak złożone i zróżnicowane, że minie jeszcze wiele lat zanim zdołamy zrozumieć i poznać geny oraz mózg autystyczny.

Udostępnij